ក្នុងពិធីបិទសន្និបាតបូកសរុបលទ្ធផលការងារវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ឆ្នាំ២០២៤ និងលើកទិសដៅឆ្នាំ២០២៥ នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ លោកស្រី ភឿង សកុណា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ព្រមានដាក់ពិន័យរដ្ឋបាលលើមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធណាដែលបណ្ដោយឱ្យមានការបំផ្លិតបំផ្លាញសំណង់ ឬអគារបុរាណ។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា កន្លងមកមានការវាយចោលសំណង់បុរាណ ឬអគារបុរាណ ដែលបានបំពានលើច្បាប់។
លោកស្រីបន្តថា ករណីវាយសំណង់បុរាណ ឬអគារបុរាណ លុះត្រាតែសំណង់ទាំងនោះចាស់ពេក ព្រោះបារម្ភធ្លាក់ប៉ះពាល់លើមនុស្ស។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា ពេលខ្លះមានសម្ពាធពីភាគីណាមួយរហូតនាំឱ្យវាយបំផ្លាញ ប៉ុន្តែពេលខ្លះខ្លួនឯងផ្ទាល់ចង់ធ្វើតាមគេដែរ ដូច្នេះការវាយបំផ្លាញទាំងនេះបង្ហាញពីការមិនដឹងគុណបុព្វបុរសដែលបានកសាងសំណង់ទាំងនោះ។
លោកស្រីបន្ថែមថា ក្នុងនាមជាអ្នកវប្បធម៌ បញ្ហាដឹងគុណបុព្វបុរស គឺជារឿងសំខាន់សម្រាប់មន្ត្រីពាក់ព័ន្ធគ្រប់រូប។ មន្ត្រីបម្រើលើវិស័យវប្បធម៌ ត្រូវតែដឹងនិងយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ក្នុងការការពារ ថែរក្សា អភិរក្ស និងផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ ប្រពៃណី និងសម្បត្តិវប្បធម៌បេតិកភណ្ឌជាតិ។
រដ្ឋមន្ត្រីព្រមានមន្ត្រីស្ថិតនៅក្រោមក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ ដែលបណ្តោយឱ្យមានការវាយកម្ទេចចោលសំណង់បុរាណ ឬអគារបុរាណ នឹងប្រឈមការដាក់ពិន័យរដ្ឋបាល និងមានចែងក្នុងឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រថា ការពារស្ថាបត្យកម្មបុរាណមិនបានល្អ។
លោកស្រី ភឿង សកុណា បញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំក៏ជួយមិនបានដែរ។ ហ្នឹងជានីតិវិធីរដ្ឋបាលដាក់ពិន័យ ត្រូវដាក់ចែងក្នុងឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រថា មិនបានបំពេញកិច្ចការងារ និងការពារឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់។ បើសិនការពារហើយនៅតែការពារមិនបាន អាហ្នឹងអស់ចិត្តហើយ។ កន្លែងខ្លះ អត់ការពារតែម្តង។ សូមផ្តាំផ្ញើទៅតាមអង្គភាពនីមួយៗនៅក្នុងការថែរក្សាការពារ»។
កាសែតខ្មែរថាមស៍ ពុំអាចសុំការបញ្ជាក់បន្ថែមពីលោក ស៊ុំ ម៉ាប់ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បានឡើយកាលពីម្សិលមិញ។
ព្រះតេជគុណ ឃឹម សន ព្រះមេគុណរាជធានីភ្នំពេញ និងជាព្រះប្រធានលេខាធិការដ្ឋានគណៈសង្ឃនាយក មានសង្ឃដីការថា ចំពោះសំណង់ ឬអគារបុរាណ កុដិ ឬព្រះវិហារ ទាំងនៅក្នុងវត្ត ឬក្រៅវត្ត ដែលមានអាយុកាលចាស់ ឬចាត់ទុកជាបេតិកភណ្ឌជាតិ ក្រសួង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធគួរផ្សព្វផ្សាយ និងចុះបញ្ជីឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីចៀសវាងការវាយបំផ្លាញដោយប្រការណាមួយ។
ព្រះតេជគុណបានស្នើក្រសួង និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ពិសេសក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ត្រូវពិនិត្យនិងសិក្សាពីអាយុកាលនៃសំណង់ចាស់នីមួយៗ ដើម្បីផ្ដល់ដំណឹងដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធឱ្យបានដឹងច្បាស់ពីសំណង់ ឬអគារបុរាណនៅក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន។
លោក យូ សុភា សាស្ត្រាចារ្យអរិយធម៌ និងវប្បធម៌ខ្មែរ នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ លើកឡើងថា បើសិនអគារសំណង់បុរាណមានទាក់ទងនឹងព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ ឬមានលក្ខណៈពិសេសផ្នែកវប្បធម៌ ទោះអគារសំណង់នោះមិនទាន់ចាត់ទុកជាបេតិកភណ្ឌជាតិ ក៏ត្រូវតែថែរក្សា ការពារ និងអភិរក្សឱ្យបានល្អដែរ ព្រោះសំណង់បុរាណទាំងនោះអាចជាតឹកតាងផ្នែកវប្បធម៌ ឬប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិ។
កាលពីឆ្នាំ២០២២ មានការវាយកម្ទេចកុដិបុរាណចំនួន៣ (លេខ៤៣, ៤៤ និង៤៥) ដែលបានកសាងនាកំឡុងឆ្នាំ១៩៣០ ក្នុងបរិវេណវត្តឧណ្ណាលោម។ ជាមួយគ្នានេះ ក៏មានការវាយចោលសំណង់បុរាណ នៅវិហារវត្តពោធិព្រឹក្ស ខេត្តកំពង់ចាម ផងដែរ។
កាលពីឆ្នាំ២០២១ លោក ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានចេញសារាចរស្តីពី ការទប់ស្កាត់ការវាយកម្ទេច និងបំផ្លិចបំផ្លាញសំណង់អគារបេតិកភណ្ឌ។ សារាចរណែនាំថា រាល់សំណង់អគារបេតិកភណ្ឌ ដែលនឹងធ្វើការជួសជុល កែប្រែរូបរាង ឬវាយកម្ទេចចោល ត្រូវស្នើសុំការពិនិត្យ និងសម្រេចពីក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ ព្រមទាំងមានអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធជាមុនសិន។
សារាចរបញ្ជាក់ថា ដើម្បីឱ្យការងារអភិរក្សតំបន់បេតិកភណ្ឌទីក្រុង ដែលមានសំណង់អគារសាសនាផ្សេងៗ សំណង់សាធារណៈ សំណង់ឯកជន ភូមិដ្ឋាន និងផ្ទះបុរាណ គឺហាមឃាត់ចំពោះការកែប្រែ ការប្តូររូបរាងខាងក្រៅ ឬធ្វើឱ្យខូចខាតសោភ័ណភាពចំពោះសំណង់ នៃតំបន់បេតិកភណ្ឌទីក្រុង។
សារាចរបន្ថែមថា ការទប់ស្កាត់ការវាយកម្ទេច និងបំផ្លិចបំផ្លាញសំណង់វប្បធម៌ ប្រវត្តិសាស្ត្រ សំណង់បុរាណ និងសំណង់អគារបេតិកភណ្ឌ ធ្វើឡើងដើម្បីការពារឱ្យបានគង់វង្ស ជាពិសេសបញ្ឈប់ចំពោះការបំផ្លាញអគារបេតិកភណ្ឌក្នុងតំបន់ការពារនិងក្រៅតំបន់ការពារ ដែលផ្តោតលើយុទ្ធសាស្ត្រ គោលនយោបាយ និងផែនទីចង្អុលបង្ហាញ ដើម្បីជំរុញការអភិរក្ស និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាព៕
